Wyrokiem z dnia 22 lutego 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach (sygn. akt II SA/Ke 18/17 rozstrzygnął wątpliwości pojawiające się na gruncie ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U., poz. 195), a dotyczące członków rodziny, których należy uwzględniać przy ustalaniu spełnienia kryteriów do otrzymania świadczenia.
W stanie faktycznym sprawy skarżący miał trójkę dzieci, każde z innego związku. Pierwsze z dzieci było pełnoletnie, a drugim w kolejności dzieckiem była córka, która zamieszkiwała z matką i na nią wypłacane było matce świadczenie wychowawcze. Skarżący miał prawo do kontaktów z córką w 4-5 dni w miesiącu ustalonych wyrokiem sądu, choć faktycznie przebywała ona z nim cały tydzień i dlatego, zdaniem skarżącego, winna być brana pod uwagę jako członek rodziny. Natomiast trzecie dziecko skarżącego urodziło się w związku, w którym skarżący pozostaje obecnie i to właśnie na nie chciał on uzyskać świadczenie.
Organ odwoławczy oraz WSA w Kielcach nie podzieliły stanowiska skarżącego.
W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że zgodnie z art. 2 punkt 16 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, ilekroć jest mowa o rodzinie, oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz zamieszkujące wspólnie z tymi osobami, pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia, a także dzieci, które ukończyły 25 rok życia, legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów; do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko; w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców.
Zdaniem Sądu powyższa definicja rodziny co do zasady nakazuje zaliczać do rodziny dzieci wspólnie zamieszkujące z małżonkami, rodzicami, opiekunami faktycznymi. Ustawodawca przewidział jednak, że w przypadku dziecka, które zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub w rozłączeniu, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców.
Wprawdzie ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, ani żaden inny akt prawny – również Kodeks rodzinny i opiekuńczy – nie zawierają definicji „opieki naprzemiennej to jednak należy ją wiązać z sytuacją, w której rodzice żyjący w rozłączeniu sprawują opiekę nad wspólnym dzieckiem na przemian, w mniej więcej równych, powtarzających się, następujących po sobie okresach, i że obojgu rodzicom pozostawiono wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Ustalenie w tym przedmiocie muszą przy tym wynikać z orzeczenia sądu (wyroku rozwodowego, postanowienia w przedmiocie ustalenia kontaktów z dzieckiem).
